مختصات نقشه برداری اهمیت بسیار زیادی برای به دست آوردن یک نقشه صحیح از سطوح مختلف زمین دارد. مهندس نقشه‌بردار با توجه به انواع مختصات نقشه‌های مختلفی را در محیط‌های جغرافیایی گوناگون به دست آورده و آنها را ترسیم میکند. برای نشان دادن مختصات یک نقطه باید یک سیستم مختصات شامل یک مرکز و سه محور را به دست آورد. هر نقطه روی زمین دارای مختصات مختلفی است و برای بدست آوردن مختصات آن باید از ابزارهای به خصوص استفاده کرد. برای اطلاعات بیشتر درباره انواع مختصات نقشه‌برداری با ما همراه شوید.
مختصات فضایی و مسطحاتی
مختصات فضایی در نقشه برداری به عنوان مختصات جهانی شناخته میشوند. این مختصات برای تعیین موقعیت اجسامی که روی سطح زمین در فضاهای سه بعدی و دو بعدی قرار گرفته‌اند مناسب است. از مختصات دیگر فضایی می‌توان به مختصات ژئوسنتریک اشاره کرد. مختصات مسطحاتی هم برای نمایش اجسامی که روی یک سطح صاف در زمین قرار گرفته‌اند مناسب هستند.
از مختصات مسطحاتی می‌توان به مختصات قطبی دوبعدی و کارتزین اشاره کرد. سیستم مختصات جغرافیایی دو بعدی به عنوان مهمترین و پرکاربردترین سیستم مختصات شناخته میشود. این سیستم شامل خطوطی از طول جغرافیایی و عرض جغرافیایی است. اگر خطوط با عرض جغرافیایی مساوی باشند با نام مدار شناخته شده و از بالای سطح شامل دایره‌های هم مرکز میشوند.
خطوطی که در طول جغرافیایی مساوی قرار می‌گیرند با نام نصف‌النهار شناخته شده و به شکل بیضی دیده میشوند. زمانی که این دو سری خط روی یک تصویر به نمایش درآیند حالت گرید پیدا می‌کنند.
سیستم مختصات جغرافیایی دو بعدی
مختصات جغرافیایی دو بعدی شامل طول و عرض جغرافیایی میشوند. عرض جغرافیایی در استوا برابر با صفر بوده و طول جغرافیایی برابر با زاویه بین دو بین‌‌النهار است. برای به دست آوردن یک نقشه جغرافیایی با استفاده از سیستم مختصات جغرافیایی دو بعدی باید طول و عرض هر نقطه را به دست آورده و به یکدیگر متصل نمود. این کار باعث میشود که نقشه یک سطح زمین به صورت دو بعدی به دست آید.
سیستم مختصات جغرافیایی سه بعدی
در سیستم مختصات جغرافیایی سه بعدی علاوه بر طول و عرض یک پارامتر جدید با نام ارتفاع نیز اضافه میشود. در این سیستم، ارتفاع شامل فاصله عمودی است که از نقطه مورد‌نظر تا سطح زمین وجود دارد. این پارامتر در امتداد قائم اندازه گیری شده و برای به دست آوردن مختصات سه بعدی یک نقطه مورداستفاده قرار می‌گیرد.
مختصات ژئوسنتریک
یکی دیگر از مختصاتی که برای تعیین موقعیت نقاط روی سطح زمین به کار میرود، مختصات ژئوسنتتریک نامیده میشود. این مختصات که با نام مختصات دکارتی هم شناخته میشود با یک مرکز روی جرم زمین محاسبه میشود. از آنجایی که موقعیت محور دورانی زمین با گذشت زمان تغییر میکند، برای رفع این مشکل در این مختصات یک موقعیت میانگین درنظرگرفته شده است.
مختصات کارتزین دو بعدی
نقشه‌ای که توسط مختصات کارتزین دو بعدی به دست آید تنها دو بعد دارد. طول و عرض این دو بعد را تشکیل می‌دهند. با استفاده از این سیستم، می‌توان یک تصویر سه بعدی را به نقشه دو بعدی تبدیل کرد و مختصات آن را به دست آورد. سیستم مختصات دو بعدی کارتزین شامل خطوطی است که عمود بر یکدیگر قرار گرفته‌اند.
سیستم مختصات قطبی
یکی دیگر از سیستم‌هایی که برای نقشه‌برداری مورداستفاده قرار می‌گیرد، سیستم مختصات قطبی نام دارد. این سیستم برای تعیین موقعیت نقاط مختلف با استفاده از انواع مختصات استفاده میشود. در این سیستم از سه جهت مختلف شمال واقعی، شمال شبکه و شمال مغناطیسی استفاده میشود.
زاویه حامل حقیقی، حامل شبکه‌ای و حامل مغناطیسی نام‌های دیگر این سه جهت هستند. از مختصات قطبی برای نقشه‌برداری زمینی استفاده میشود. این سیستم مختصات برای برخی از ابزارهای نقشه‌برداری ضرورت بسیار زیادی دارد و از آنجایی که این سیستم دقت بسیار بالایی داشته، موردتوجه بسیاری از نقشه برداران قرار گرفته است.
مختصات نقشه‌برداری اگر با دقت بالا به دست آید می‌تواند یک نقشه نهایی بسیار دقیق به‌وجود آورد. نقشه‌برداری کار بسیاری دشواری است و هر کسی نمی‌تواند به راحتی این کار را انجام دهد. دوربین های نقشه برداری با تنوع بسیار بالا تولید شده و در اختیار نقشه‌برداران قرار گرفته‌اند. اگر به درستی از این دوربین‌ها استفاده شود می‌توان مختصات یک مکان را به راحتی به دست آورد.
نقشه‌بردار کیست؟
یک نقشه‌بردار باید مهارت کافی برای به دست آوردن مختصات گوناگون یک نقطه روی سطح زمین را داشته باشد. گاهی اوقات نیاز به بدست آوردن ارتفاع نقاط هم وجود دارد که کمی کار نقشه‌بردار را سخت میکند. اگر نقشه‌بردار بخواهد مختصات را به صورت سه بعدی به دست آورد باید دقت بسیار زیادی داشته باشد.
از آن جایی که نقشه‌برداری اهمیت بسیار زیادی در مجموعه‌های مختلف به خصوص صنایع ساختمان‌سازی دارد باید به درستی و با دقت بالا به تصویر کشیده شود. نقشه‌بردار با توجه به تجربه و سابقه خود در این زمینه می‌تواند انواع نقشه را به دست آورده و به مخاطب خود تحویل دهد.
اگر نقشه‌بردار مهارت کافی برای استفاده از ابزارهای لازم نقشه‌برداری را داشته باشد بهتر می‌تواند این کار را انجام دهد. افرادی که در این زمینه مشغول به فعالیت هستند باید بتوانند در هر مکان از مختصات مناسب آن استفاده کرده و یک نقشه را ترسیم کنند.
این روزها ابزارهای بسیار زیادی برای نقشه‌برداری تولید شده که کار نقشه‌برداران را بسیار راحت کرده است. نرم افزارهای ترسیم نقشه‌برداری هم اهمیت زیادی در این زمینه دارند. یکی از نقشه‌هایی که توسط نقشه برداران ترسیم میشود نقشه یو تی ام نام دارد.
سخن پایانی
با توجه به مطالب بالا متوجه شدید که برای به دست آوردن مختصات یک نقطه روی زمین می‌توان از مختصات مختلفی استفاده کرد. از مختصات نقشه‌برداری می‌توان به مختصات فضایی، مختصات دو بعدی، سه بعدی و غیره اشاره کرد. هر یک از این مختصات با توجه به مکانی که نقشه‌بردار در نظر دارد یک نقشه را از آن ترسیم کند مورداستفاده قرار می‌گیرند.
این روزها نقشه‌ها با تنوع بسیار بالایی ترسیم شده و در اختیار مشتریان قرار می‌گیرند. هرچه دقت نقشه بردار برای ترسیم یک نقشه بیشتر باشد کیفیت کار نهایی افزایش پیدا خواهد کرد. اگر نیاز به اطلاعات بیشتری در این زمینه دارید با کارشناسان شاخص یو تی ام تماس گرفته و از مشاوره و اطلاعات آنها بهره‌مند شوید.